BẢN TIN

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN (PHỤC VỤ LÃNH ĐẠO)

Số 4/2019

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG

1. Một số dự báo về tình hình thế giới, khu vực và những tác động đến Việt Nam

PGS, TSKH Trần Nguyễn Tuyên - Hội đồng Lý luận Trung ương

Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, việc nắm bắt xu hướng vận động của thế giới, khu vực và trong nước là tối cần thiết. Việt Nam đang trong tiến trình tìm tòi và đổi mới mô hình tăng trưởng. Do vậy, cần thiết phải phân tích và dự báo tình hình trong trung và dài hạn. Bài biết đưa ra dự báo và phân tích năm xu hướng lớn cả trong nước và quốc tế có tác động mạnh đến Việt Nam; trên cơ sở đó, tác giả bài viết đề xuất cần có chiến lược phát triển mới với cách tiếp cận mới để khai thác tiềm năng, thế mạnh của Việt Nam trong điều kiện hội nhập và dưới tác động của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư.

2. Sự suy thoái của cán bộ, đảng viên - biểu hiện, nguy cơ và biện pháp phòng, chống

PGS, TS Bùi Đình Phong - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Cán bộ luôn có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Để có được đội ngũ cán bộ mạnh, có chất lượng cao, có đủ năng lực, phẩm chất đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, ngoài việc “xây” đội ngũ cán bộ các cấp cũng cần “chống” các biểu hiện tiêu cực trong đội ngũ này. Bài viết nêu và phân tích các biểu hiện suy thoái của một bộ phận cán bộ, đảng viên và những hậu quả khôn lường của biểu hiện này, đồng thời, đề ra các biệp pháp phòng ngừa.

3. Nhìn lại 70 năm hình thành và phát triển Nato - lực lượng xung kích thực hiện chiến lược toàn cầu của Mỹ

Đại tá Lê Thế Mẫu - Viện Chiến lược quốc phòng

Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) là liên minh quân sự lớn nhất hành tinh với 12 thành viên sáng lập và đến nay lên tới 29 thành viên, do Mỹ cầm đầu. Nhân dịp NATO kỷ niệm 70 thành lập, tác giả bài viết luận giải vai trò, chức năng của tổ chức này - một lực lượng xung kích thực hiện chiến lược toàn cầu của Mỹ, cùng với những âm mưu, toan tính chống phá Liên Xô trước đây, Nga ngày nay cũng như nhiều lực lượng tiến bộ khác. Tuy nhiên, NATO đang đứng trước thách thức phải giải thể do châu Âu cần có lực lượng vũ trang riêng, trong bối cảnh mâu thuẫn giữa Mỹ và châu Âu có chiều hướng tăng cao.

4. Hậu quả trong nước từ Sáng kiến “Một vành đai, một con đường” của Trung Quốc <Phần đầu>

Qian Benli

Vành đai và Con đường là sáng kiến đầy tham vọng của Trung Quốc với mục đích mở rộng thị trường và thúc đẩy đầu tư ra bên ngoài, tăng cường quyền lực mềm của Bắc Kinh. Tuy nhiên, nhiều dự án đầu tư không hiệu quả, nhiều nước bị rơi vào bẫy nợ của Trung Quốc nên sáng kiến này bị chỉ trích từ phía trong nước và cả ở nước ngoài. Bài viết tập trung lý giải các hiện tượng và nguyên nhân dẫn đến những công kích trong nước đối với Vành đai và Con đường, đặc biệt là nạn tham nhũng của quan chức gắn với việc thực hiện các dự án thuộc Sáng kiến này.

5. Trí tuệ nhân tạo sẽ định hình lại trật tự toàn cầu như thế nào?

Nicholas Wright - Nhà tư vấn tại Intelligent Biology, ĐH Georgetown, Hoa Kỳ

Trí tuệ nhân tạo (AI) được ứng dụng rộng rãi từ ô tô tự lái đến chính phủ điện tử. Với sự vươn lên của Trung Quốc trong ứng dụng AI, đặc biệt là trong lĩnh vực kiểm soát của Nhà nước, Bắc Kinh đang xuất khẩu mô hình này sang nhiều nước. Cùng với Nga, Trung Quốc với việc đẩy mạnh ứng dụng AI, đang đẩy lùi quan niệm của Mỹ về Internet toàn cầu, không biên giới và tự do. Tác giả bài viết cho rằng, chính thông qua ứng dụng và phát triển AI, Trung Quốc đang định hình lại trật tự thế giới.

6. Có vấn đề với mô hình Trung Quốc của Tập Cận Bình

Nelizabeth C.Economy - Nghiên cứu viên cao cấp, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu châu Á thuộc Hội đồng Quan hệ đối ngoại và học giả thỉnh giảng tại Viện nghiên cứu Hoover (Đại học Stanford, Hoa Kỳ)

Mô hình Trung Quốc của Tập Cận Bình với “Giấc mộng Trung Hoa”, Sáng kiến “Vành đai và Con đường” hay “Made in China 2025” đang tạo ra những chuyển biến lớn ở quốc gia này. Tuy nhiên, việc gia tăng độc đoán, chuyên quyền, tăng cường kiểm soát chính trị và kinh tế quá mức đang làm suy giảm tăng trưởng kinh tế, bùng phát bất mãn xã hội trong nước và phản ứng ở nước ngoài, đặc biệt là của chính quyền D.Trump. Tác giả bài viết cho rằng mô hình của Tập Cận Bình đang có vấn đề nghiêm trọng.

7. Mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam trong môi trường toàn cầu đang thay đổi <Phần cuối>

Ngân hàng Thế giới

Việt Nam đã duy trì mức tăng trưởng kinh tế cao trong ba thập kỷ qua, nhờ đó mở rộng quy mô nền kinh tế, góp phần quan trọng vào việc tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo và huy động nhiều nguồn lực để phát triển y tế, giáo dục và thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội khác. Hiện Việt Nam có nhiều tiềm năng và cơ hội để phát triển: có vị trí địa chiến lược, nền kinh tế mở, lực lượng lao động còn trẻ và phần lớn ở nông thôn, mức tiết kiệm trong nước cao. Tuy nhiên, Việt Nam đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức cả ở trong nước và quốc tế như: tình trạng già hoá dân số, năng suất lao động thấp, mức tăng đầu tư chậm lại. Bối cảnh quốc tế đang có những xu hướng lớn như: sự chuyển dịch nhân khẩu học, công nghệ đột phá, sự trỗi dậy của Trung Quốc và biến đổi khí hậu. Bài viết của nhóm chuyên gia Ngân hàng Thế giới phân tích tác động của các yếu tố bên trong, các xu hướng bên ngoài tới nền kinh tế Việt Nam và đưa ra những khuyến nghị chính sách nhằm duy trì mức tăng trưởng cao và ổn định, góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế thịnh vượng và hiện đại.

TRÍCH YẾU CÁC LUẬN ĐIỂM NGHIÊN CỨU

8. Địa chính trị xung đột trên mạng

Julien Nocetti - Nhà nghiên cứu Viện Quan hệ quốc tế Pháp (IFRI).

9. Cuộc Chiến tranh lạnh mới đã bắt đầu

Robert D.Kaplan - thành viên cao cấp Trung tâm An ninh Mỹ mới và là cố vấn cao cấp của tổ chức Eurasia Group.

GIỚI THIỆU CÔNG TRÌNH KHOA HỌC VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO

10. Giới thiệu đề tài cấp nhà nước

Đề tài: “Nghiên cứu đề xuất các giải pháp phát triển và quản lý thương mại (hàng hóa và dịch vụ) biên giới vùng Tây Bắc”, mã số KHCN-TB.18X/13-18, Chương trình Khoa học và Công nghệ trọng điểm nhà nước giai đoạn 2013 – 2018, do PGS, TS Hà Văn Hội chủ nhiệm, Trường Đại học Kinh tế, Đại học quốc gia Hà Nội chủ trì.

11. Giới thiệu tài liệu tham khảo

· Về bản sắc quốc gia, dân tộc: Thế giới bộ lạc – Bản sắc nhóm là tất cả; tác giả: Amy Chua.

· Về cuộc cách mạng công nghệ số: Thế giới công nghệ - Chào mừng đến với cách mạng số, tác giả: Kenvin Drum.

12. Tin Bìa 2:

Chỉ số cạnh tranh nhân tài toàn cầu năm 2019 (GTCI-2019)