BẢN TIN

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN (PHỤC VỤ LÃNH ĐẠO)

Số 3/2019

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG

GS, TS Trần Văn Phòng:

Chủ nghĩa Mác về lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất - nội dung lý luận, thực tiễn vận dụng và vấn đề cần luận giải

PGS, TS Bùi Đình Phong:

Lòng dân - thước đo cho những kết quả đạt được

Nguyễn Nhâm:

Việt Nam cần sớm nắm bắt Fintech - công nghệ tài chính của tương lai

Ngân hàng thế giới:

Mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam trong môi trường toàn cầu đang thay đổi <Phần đầu>

Yael Tamir:

Xây dựng một chủ nghĩa dân tộc tốt đẹp hơn

Shlomo Benami:

Cái bẫy tư tưởng

Yascha Mounk, Roberto Stefan Foa:

Sự kết thúc của thế kỷ dân chủ (Phần cuối)

TRÍCH YẾU CÁC LUẬN ĐIỂM NGHIÊN CỨU

Ivan Krastev:

Cuộc cách mạng phi tự do ở Đông âu: Con đường dài đi đến phá hủy nền dân chủ

Max Boot:

Vì sao nền dân chủ đang rơi vào khủng hoảng ở khắp nơi trên thế giới?

GIỚI THIỆU CÔNG TRÌNH KHOA HỌC VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO

· Giới thiệu đề tài cấp nhà nước: “Nghiên cứu dịch vụ công ở khu vực đô thị nước ta trong điều kiện cải cách khu vực công và hội nhập quốc tế”

· Về chiến lược ấn độ dương - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ

· Về cải cách hệ thống giáo dục của nước Anh

TÓM TẮT NỘI DUNG

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG

GS, TS Trần Văn Phòng - Viện trưởng Viện Triết học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh:

Chủ nghĩa Mác về lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất - nội dung lý luận, thực tiễn vận dụng và vấn đề cần luận giải

Những nội dung lý luận cơ bản về LLSX, QHSX và mối quan hệ biện chứng giữa chúng đã được làm rõ trong Học thuyết hình thái kinh tế - xã hội của C.Mác. Tuy nhiên, trong nhận thức lý luận và vận dụng thực tiễn về quan hệ giữa LLSX và QHSX ở Liên Xô cũng như ở các nước XHCN Đông Âu trước đây đã có những lệch lạc, chủ quan và sai lầm. Bài viết chỉ ra năm sai lầm cơ bản trong nhận thức và vận dụng học thuyết Mác ở Liên Xô và Đông Âu cũ trong từng thời kỳ xây dựng CNXH. Tác giả cũng phân tích, luận giải những quan điểm của Đảng ta về xây dựng LLSX, QHSX và việc thực thi một số chính sách liên quan đến vấn đề này. Trên cơ sở đó, tác giả bài viết đưa ra một số vấn đề cần được luận giải rõ hơn.

PGS, TS Bùi Đình Phong -  Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh:  

Lòng dân - thước đo cho những kết quả đạt được

Nói đến dân là nói đến tài trí, thông minh, khôn khéo, sáng tạo với lực lượng đông đảo, sức mạnh vô biên, “chở thuyền là dân và lật thuyền cũng là dân”. Do vậy, thuận lòng dân, được lòng nhân dân thì thắng lợi, còn mất lòng dân là thất bại. Bài viết luận giải sự thành công lớn của nhiều chính sách trong công cuộc đổi mới là nhờ hợp lòng dân và chỉ rõ rằng ngoài những thành tựu kinh tế - xã hội đạt được thì thước đo sự phồn vinh, hùng cường của đất nước còn là lòng dân.

Nguyễn Nhâm - Viện Chiến lược quốc phòng:

Việt Nam cần sớm nắm bắt Fintech - công nghệ tài chính của tương lai

Fintech là việc áp dụng sáng tạo các công nghệ mới nhằm cung cấp các dịch vụ tài chính để nâng cao hiệu quả hoạt động tài chính, ngân hàng. Đây được coi là công nghệ tương lai của ngành tài chính, ngân hàng. Trong bối cảnh bùng nổ của Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư (FIR), Fintech được áp dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như thanh toán, định danh khách hàng điện tử (e-KYC), giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API), cho vay ngang hàng (P2P Lending), thanh toán và liên kết chuỗi khối (Blockchain). Việc phát triển ứng dụng Fintech sẽ làm sôi động nhiều loại dịch vụ khác như dịch vụ vận tải, thương mại điện tử chuyển tiền ngang hàng và robot tư vấn. Bài viết chỉ ra rằng Việt Nam cần sớm nắm bắt loại hình công nghệ mới, một trong những sản phẩm thành công và phát triển mạnh nhất của FIR. Tuy nhiên, khi ứng ứng Fintech, cần chú trọng đặc biệt vấn đề an ninh, an toàn.

Ngân hàng thế giới:

Mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam trong môi trường toàn cầu đang thay đổi <Phần đầu>

Việt Nam đã duy trì mức tăng trưởng kinh tế cao trong ba thập kỷ qua, nhờ đó mở rộng quy mô nền kinh tế, góp phần quan trọng vào việc tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo và huy động nhiều nguồn lực để phát triển y tế, giáo dục và thực hiện các mục tiêu kinh tế - xã hội khác. Hiện Việt Nam có nhiều tiềm năng và cơ hội để phát triển: có vị trí địa chiến lược, nền kinh tế mở, lực lượng lao động còn trẻ và phần lớn ở nông thôn, mức tiết kiệm trong nước cao. Tuy nhiên, Việt Nam đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức cả ở trong nước và quốc tế như: tình trạng già hoá dân số, năng suất lao động thấp, mức tăng đầu tư chậm lại. Bối cảnh quốc tế đang có những xu hướng lớn như: sự chuyển dịch nhân khẩu học, công nghệ đột phá, sự trỗi dậy của Trung Quốc và biến đổi khí hậu. Bài viết của nhóm chuyên gia Ngân hàng Thế giới phân tích tác động của các yếu tố bên trong, các xu hướng bên ngoài tới nền kinh tế Việt Nam và đưa ra những khuyến nghị chính sách nhằm duy trì mức tăng trưởng cao và ổn định, góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế thịnh vượng và hiện đại.

Yael Tamir - Chủ tịch của Đại học Shenkar, Israel:

Xây dựng một chủ nghĩa dân tộc tốt đẹp hơn

Chủ nghĩa dân tộc từ lâu bị coi là một xung lực nguy hiểm, gây chia rẽ, hẹp hòi, thậm chí là bị khinh thường. Gần đây, với sự trỗi dậy của trào lưu dân tuý ở Mỹ, châu Âu và nhiều nơi khác, chủ nghĩa dân tộc lại hồi sinh khắp thế giới. Một số nhà tư tưởng quốc tế lên tiếng mạnh mẽ bảo vệ chủ nghĩa dân tộc, mà nhà triết học và lý luận chính trị Israel Yoram Hazony là một trong số đó. Bài viết phân tích có tính phê phán những tư tưởng dân tộc chủ nghĩa qua tác phẩm “Ưu điểm của chủ nghĩa dân tộc” của Yoram Hazony; ủng hộ quan điểm chống chủ nghĩa dân tộc cực đoan, bài ngoại; phê phán những người theo chủ nghĩa tự do tấn công bừa bãi vào tất cả các hình thức của chủ nghĩa dân tộc. Tác giả bài viết cho rằng để có một chủ nghĩa dân tộc hoà nhã và tử tế hơn, thì nó cần song hành với chủ nghĩa tự do.

Shlomo Benami - Phó Chủ tịch Trung tâm Hòa bình quốc tế Toledo, Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Israel:

Cái bẫy tư tưởng

Việc hoạch định chính sách dựa vào đức tin hơn lý trí thường rơi vào “cái bẫy” tư tưởng, tạo ra xung đột giữa lý trí và tư tưởng, dẫn đến hậu quả khôn lường. Bài viết viện dẫn các ví dụ thực tế để minh họa cho vấn đề này, từ việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia của Tổng thống Mỹ D.Trump để xây dựng bức tường, hay việc ban hành Chiến lược An ninh quốc gia của Tổng thống George W.Bush dựa trên những nguyên tắc cứng nhắc, sự kiện Brexit của những người quá khích ở Anh, phong trào ly khai của xứ Catalan khỏi Tây Ban Nha...

Yascha Mounk - Giảng viên Đại học Harvard, Hoa Kỳ,

Roberto Stefan Foa - Giảng viên Chính trị học, Đại học Melbourne, Australia:

Sự kết thúc của thế kỷ dân chủ <Phần cuối>

TRÍCH YẾU CÁC LUẬN ĐIỂM NGHIÊN CỨU

Ivan Krastev - Giám đốc Trung tâm Chiến lược tự do, tại Sofia (Bulgaria):

Cuộc cách mạng phi tự do ở Đông âu: Con đường dài đi đến phá hủy nền dân chủ

Max Boot - Nhà sử học, nhà phân tích chính sách đối ngoại chuyên viết về xung đột vũ trang:

Vì sao nền dân chủ đang rơi vào khủng hoảng ở khắp nơi trên thế giới?

GIỚI THIỆU CÔNG TRÌNH KHOA HỌC VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO:

· Giới thiệu đề tài cấp nhà nước:

Đề tài “Nghiên cứu dịch vụ công ở khu vực đô thị nước ta trong điều kiện cải cách khu vực công và hội nhập quốc tế”, mã số 04/2014/HĐ-ĐXPX, do PGS,TS Đoàn Minh Huấn làm chủ nhiệm, Học viện Chính trị Khu vực I chủ trì, được tài trợ bởi Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia (NAFOSTED). Đề tài đã được Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao, có những đóng góp quan trọng và thiết thực.

· Giới thiệu tài liệu tham khảo:

- Về chiến lược ấn độ dương - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ

- Về cải cách hệ thống giáo dục của nước Anh