“Ngày thế giới không thuốc lá” là gì?

Kể từ Nghị quyết WHA42.19 của Hội đồng Y tế thế giới, ngày 31 tháng 5 hằng năm được chọn là Ngày Thế giới không thuốc lá (World No Tobacco Day - WNTD). Đây là dịp để nhấn mạnh các thông điệp về kiểm soát thuốc lá cụ thể và tăng cường tuân thủ Công ước khung về Kiểm soát thuốc lá của WHO. Hút thuốc là nạn dịch số một có thể ngăn chặn được mà cộng đồng y tế phải đối mặt. Từ đó đến nay, đã nhận được sự ủng hộ của những người không hút thuốc lá, các Chính phủ, tổ chức y tế, chăm sóc sức khỏe trên toàn cầu.

Hàng năm, Tổ chức Y tế thế giới  đều lựa chọn các chủ đề khác nhau cho Ngày thế giới không thuốc lá. Năm 2022, chủ đề được lựa chọn là "Thuốc lá - Mối đe dọa tới môi trường của chúng ta". Thông qua chủ đề này, Tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các quốc gia thúc đẩy các hoạt động nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của sử dụng thuốc lá tới môi trường, không hút thuốc lá để hạn chế việc gây ô nhiễm môi trường và sức khỏe.

“Bỏ thuốc lá để cứu hành tinh của chúng ta”

Đó là nội dung Tổ chức Y tế thế giới mong muốn các quốc gia tuyên truyền nâng cao nhận thức cho mọi người. Bởi bên cạnh những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người, sử dụng thuốc lá làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống.

Tác hại của ngành công nghiệp thuốc lá đối với môi trường là rất lớn và ngày càng gia tăng. Việc trồng, sản xuất và sử dụng thuốc lá gây nhiễm độc nước, đất, bãi biển và đường phố của chúng ta bằng các hóa chất, chất thải độc hại, tàn thuốc lá, bao gồm cả nhựa vi sinh và chất thải thuốc lá điện tử. Ngành công nghiệp thuốc lá cần phải chịu trách nhiệm về việc hủy hoại môi trường và trả tiền cho các chất thải và thiệt hại, bao gồm cả việc thu hồi chi phí thu gom các chất thải này. 

Theo Tổ chức Y tế thế giới, hàng năm có khoảng 5% diện tích rừng bị phá để trồng cây thuốc lá và lấy gỗ để sấy thuốc lá. Ước tính mỗi năm cần 18 tỷ cây xanh để làm củi sấy thuốc. Bên cạnh đó, khói thuốc lá cũng đang góp phần làm tăng mức độ ô nhiễm không khí. Việc sử dụng thuốc lá thải ra môi trường mỗi năm khoảng từ 3000 đến 6000 tấn formaldehyde, từ 12.000 đến 47.000 tấn nicotine và từ 300 đến 600 triệu kg chất thải độc hại của các mẩu thuốc lá. Các tác động môi trường của việc sử dụng thuốc lá gây thêm áp lực không cần thiết đối với các nguồn tài nguyên vốn đã khan hiếm, đặc biệt đối với các nước đang phát triển do hơn 80% số người sử dụng thuốc lá là tại các nước này.

Những giải pháp cần thiết

Có thể thấy, mỗi sản phẩm thuốc lá hút hoặc thuốc lá đã qua sử dụng đều lãng phí những nguồn tài nguyên quý giá mà sự tồn tại của chúng ta phụ thuộc vào. Bỏ thuốc lá vì sức khỏe của bạn và sức khỏe của hành tinh chúng ta là điều cần thiết. Để làm được điều này cần nỗ lực chung của toàn xã hội, của cả cộng đồng quốc tế nhưng trước hết là quyết tâm của các quốc gia để từ bỏ các lợi ích kinh tế trước mắt từ các hoạt động nuôi, trồng, sản xuất và buôn bán thuốc lá tạo ra cho chính phủ, doanh nghiệp và người dân để có những giải pháp lâu dài với hiệu quả kinh tế và xã hội bền vững hơn.

Một giải pháp hữu hiệu khác là: Giúp nông dân trồng thuốc lá chuyển sang các cây trồng bền vững khác. Chính phủ và các nhà hoạch định chính sách, cũng như các công ty cần định hướng, hỗ trợ nông dân trồng thuốc lá chuyển sang sinh kế thay thế, bền vững hơn để giảm tác động môi trường của việc trồng, chữa và sản xuất thuốc lá. Đồng thời vẫn tiếp tục thực hiện các biện pháp kiểm soát thuốc lá như cấm quảng cáo thuốc lá với mọi hình thức (trên truyền hình, đài phát thanh, ấn phẩm in ấn, bảng quảng cáo, các nền tảng truyền thông xã hội khác nhau; chia sẻ thương hiệu, mở rộng thương hiệu, phân phối miễn phí, giảm giá, trưng bày sản phẩm tại điểm bán, tài trợ và các hoạt động khuyến mại giả mạo như các chương trình trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp). Các lệnh cấm toàn diện đối với quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá sẽ giúp làm giảm tiếp cận của người dân với thuốc lá. Ngoài ra, tăng thuế thuốc lá cũng là một trong những giải pháp hiệu quả góp phần làm tăng giá thành của thuốc lá được bán ra, để giảm việc sử dụng thuốc lá và chi phí chăm sóc sức khỏe.

Rõ ràng, các chiến dịch truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá cũng có thể làm giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá của người hút bằng cách thúc đẩy việc bảo vệ những người không hút thuốc và thuyết phục mọi người ngừng sử dụng thuốc lá. Trong đó, Ngày thế giới không thuốc lá năm 2022 với chủ đề "Thuốc lá - Mối đe dọa tới môi trường của chúng ta" là một hoạt động thường niên đặc biệt có ý nghĩa. Về ngắn hạn, nó nhằm tạo ra và khuyến khích khoảng thời gian 24 tiếng không có khói thuốc lá trên toàn cầu. Về dài hạn, mục tiêu quan trọng của nó là nhằm thay đổi nhận thức và tạo ra những biện pháp để hoàn toàn loại bỏ được thói quen sản xuất, buôn bán và hút thuốc của tất cả mọi người hiện nay./.