Phát biểu đề dẫn Chương trình, đồng chí Đào Anh Tuấn nêu rõ, trong giai đoạn hiện nay đã xuất hiện nhiều quan điểm xét lại, phủ nhận những thành tựu, giá trị, ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 của Đảng Cộng sản Việt Nam; những thành công của chính quyền cách mạng trong việc giành chính quyền, xây dựng nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào năm 1945. Trong không khí kỷ niệm ngày Cách mạng Tháng Tám thành công và ngày Quốc khánh khai sinh ra nước Việt Nam, Chương trình Thông tin khoa học hôm nay là dịp để các thế hệ cán bộ trẻ Học viện được thông tin về những kiến thức lịch sử, thấm nhuần sâu sắc hơn nữa những giá trị, ý nghĩa của cuộc Cách mạng Tháng Tám và bản Tuyên ngôn độc lập được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết, đọc tại quảng trường Ba Đình, khai sinh ra nước Việt Nam vào ngày 2/9/1945; khẳng định những giá trị quý báu của lịch sử dân tộc và những thành tựu của Đảng ta trong lãnh đạo nhân dân tiến hành Tổng khởi nghĩa, giành chính quyền và thành lập nên nước Việt Nam hôm nay. 

Chia sẻ những kiến thức lịch sử về quá trình chuẩn bị và tiến hành Tổng khởi nghĩa, làm nên chiến thắng vĩ đại của Đảng và nhân dân ta ở cách mạng Tháng Tám năm 1945, PGS,TS Nguyễn Mạnh Hà phân tích, lý giải, làm sáng tỏ nhiều vấn đề về ý nghĩa, giá trị, đặc điểm, tính chất, của cuộc Cách mạng Tháng Tám và bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào năm 1945.

Toàn cảnh buổi thông tin khoa học

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một trong những trang sử vẻ vang, chói lọi nhất của lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam; đỉnh cao của ý chí quật cường, tầm cao trí tuệ trong lịch sử đấu tranh anh dũng chống ngoại xâm của dân tộc. Bằng thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, nhân dân ta đã đập tan ách phát xít Nhật, lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp gần 100 năm, xóa bỏ chế độ phong kiến hàng nghìn năm, đưa dân tộc Việt Nam bước sang kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Nhân dân ta từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Cuộc Cách mạng Tháng Tám có đặc điểm: (1) cuộc cách mạng diễn ra trong thời gian nhanh; (2) chủ yếu giành chính quyền bằng bạo lực chính trị của quần chúng; (3) cuộc cách mạng diễn ra trong bối cảnh thuận lợi, khi đó ở Việt Nam đang có “khoảng trống quyền lực”, thời cơ chín muồi: “Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị” và Đảng ta đã có sự chuẩn bị lực lượng kỹ càng. Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám đã khẳng định nghệ thuật lãnh đạo của Đảng ta trong chuẩn bị, tập hợp lực lượng, chớp thời cơ, lãnh đạo nhân dân thực hiện khởi nghĩa từng phần, từng vùng, tiến tới tổng khởi nghĩa và giành chính quyền trong khắp các cả nước chỉ trong một thời gian ngắn, từ ngày 14 đến ngày 28/8/1945.

Sau thành công của Cách mạng Tháng Tám, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á, Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân và vì Nhân dân; mở ra một trang sử mới, chói lọi nhất trong lịch sử hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Tuyên ngôn độc lập là văn kiện lịch sử tuyên bố trước quốc dân, đồng bào và thế giới về việc chấm dứt chế độ thực dân, phong kiến ở nước ta, đánh dấu kỉ nguyên độc lập, tự do của nước Việt Nam mới; đồng thời là bản án tố cáo mạnh mẽ tội ác của thực dân Pháp, ngăn chặn âm mưu tái chiếm nước ta của các thế lực thù địch và các phe nhóm hội quốc tế. Bản Tuyên ngôn được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bắt đầu bằng lời dẫn hai bản Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ (1776) và Tuyên ngôn dân quyền và nhân quyền của nước Pháp (1791) thể hiện sự sắc sảo trong lập luận, đã khẳng định mỗi người sinh ra đều có có quyền bình đẳng, trong đó có “quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”. Từ những quyền cơ bản của con người, Chủ tịch Hồ Chí Minh khái quát và khẳng định đó cũng là những quyền được có của mỗi quốc gia, dân tộc; và tất thảy mọi người, bất kể tầng lớp, giới tính đều được có những quyền lợi đó. Với những lập luận chặt chẽ, chứng cứ xác đáng; văn phong dễ hiểu, giản dị, giàu sức thuyết phục; bản Tuyên ngôn độc lập là áng văn bất hủ thể hiện tài năng và phẩm chất, tình yêu thương dân tộc của lãnh tụ Hồ Chí Minh.

Sau khi nghe những kiến thức được chia sẻ từ báo cáo viên, các đoàn viên, thanh niên tham dự Chương trình sôi nổi trao đổi, thảo luận chia sẻ những vấn đề về quá trình chuẩn bị lực lượng, cập nhật thông tin và kêu gọi sự ủng hộ của các lực lượng bên ngoài cho việc tiến hành Tổng khởi nghĩa; Quá trình khởi nghĩa diễn ra ở các khu vực trong cả nước, đặc biệt là các cuộc khởi nghĩa xảy ra trong khu vực miền Nam và lực lượng tham gia Tổng khởi nghĩa.

Kết thúc Chương trình, đồng chí Đào Anh Tuấn khẳng định, Chương trình Thông tin khoa học về những giá trị, ý nghĩa lịch sử của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và Bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước CHXHCN Việt Nam ngày 2/9 đã không chỉ cung cấp kiến thức lịch sử mà còn giáo dục truyền thống quý báu của dân tộc tới các đoàn viên, thanh niên; góp phần khẳng định và giữ vững niềm tin, tự hào của các thế hệ trẻ với những thành quả cách mạng của dân tộc trong bối cảnh hiện nay.