Đảng viên trong chi bộ dự sinh hoạt chuyên đề

Tại Hội nghị, cán bộ, giảng viên của Viện đã trao đổi sôi nổi về nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến việc giảng dạy các chuyên đề phần duy vật lịch sử, tập trung vào những nội dung chủ yếu sau:

Thứ nhất, đấu tranh chống lại những quan điểm phủ nhận quan điểm duy vật về lịch sử, về tính khách quan của các quy luật của lịch sử mà triết học Mác – Lênin nêu ra. 

Trong đó, những quan điểm cần nhận diện, phê phán, đấu tranh là quan điểm bác bỏ học thuyết hình thái kinh tế - xã hội. Tập trung là quan điểm cho rằng, “những người theo chủ nghĩa lịch sử nhìn nhận một cách sai lầm rằng mục tiêu của các khoa học xã hội là dự báo lịch sử - dự báo tiến trình chung của lịch sử. Nhưng, một sự dự báo như vậy là không thể”. Rằng, “đây là sự sai lầm và mối nguy hiểm hàng đầu”, “không có những thứ như quy luật về sự phát triển của lịch sử”, “chủ nghĩa lịch sử với tư cách như là một khoa học xã hội chứa nhiều khuyết điểm to lớn và nó gây ra nguy hiểm cho chính trị”. “Có thể coi lịch sử đã “cáo chung” theo nghĩa rằng “đó là điểm kết thúc trong cuộc tiến hóa tư tưởng của loài người và sự phổ quát hóa của dân chủ tự do phương Tây với tư cách là thể thức cuối cùng của sự cai trị con người” bởi các hệ tư tưởng cạnh tranh, điển hình là chủ nghĩa Mác - Lênin, đã bị đánh bại”. “Lịch sử đã chấm dứt”, quá trình tiến hóa ý thức hệ chính trị đã chấm dứt kể từ thời điểm năm 1989, còn lịch sử đã đi đến điểm cáo chung”. Có tham vọng xây dựng và phát triển “lý thyết hành vi giao tiếp”, “lý thuyết các nền văn minh” để cắt nghĩa lịch sử và thay thế cho chủ nghĩa duy vật lịch sử của C.Mác, nhằm tái cấu trúc lại chủ nghĩa duy vật lịch sử của C.Mác. Tham vọng này cũng bác bỏ, phủ nhận học thuyết hình thái kinh tế -xã hội của C.Mác. 

Các ý kiến đã dẫn chứng quan điểm của Ph.Ăngghen làm luận cứ đấu tranh, bác bỏ quan điểm phủ nhận học thuyết hình thái kinh tế - xã hội, là: “Nếu như chúng ta muốn đợi cho đến khi những tài liệu cần thiết cho quy luật trở nên thuần khiết thì như thế có nghĩa là tạm đình chỉ những sự tìm tòi của tư duy cho tới lúc đó, và như thế cũng đủ để cho chúng ta không bao giờ có được quy luật” [1]. 

Theo V.I.Lênin: “Việc phát hiện ra quan niệm duy vật lịch sử, hay nói cho đúng hơn, việc áp dụng, việc vận dụng triệt để chủ nghĩa duy vật để xem xét lĩnh vực những hiện tượng xã hội, đã loại bỏ được hai khuyết điểm căn bản của những lý luận lịch sử trước kia. Một là, những lý luận này cùng lắm thì cũng chỉ xem xét những động cơ tư tưởng của hoạt động lịch sử của con người, mà không nghiên cứu căn nguyên của những hiện tượng đó, không phát hiện ra tính quy luật khách quan trong sự phát triển của hệ thống quan hệ xã hội và không thấy rằng trình độ phát triển của sản xuất vật chất là nguồn gốc của những quan hệ ấy. Hai là, những lý luận trước kia đã không nói đến chính ngay hành động của quần chúng nhân dân, còn chủ nghĩa duy vật lịch sử, thì lần đầu tiên, đã giúp ta nghiên cứu một cách chính xác như khoa học tự nhiên, những điều kiện xã hội của đời sống quần chúng và những biến đổi của những điều kiện ấy”[2].

Với cách tiếp cận hình thái kinh tế - xã hội của Mác, ta thấy sự vận động, phát triển của lịch sử loài người bắt đầu từ sự phát triển của lực lượng sản xuất. Sự phát triển của lực lượng sản xuất đến một giới hạn nhất định sẽ mâu thuẫn với những quan hệ sản xuất hiện thời. Mâu thuẫn phát triển đến đỉnh điểm sẽ diễn ra cuộc cách mạng thay thế quan hệ sản xuất cũ bằng một quan hệ sản xuất mới phù hợp với trình độ của lực lượng sản xuất. Sự phát triển của phương thức sản xuất tất yếu cũng sẽ kéo theo những biến đổi trong các quan hệ chính trị, đạo đức, pháp quyền... Trong quá trình đó, nhiệm vụ tất yếu sẽ được trao cho một giai cấp đại diện cho xu hướng phát triển của lịch sử. Nghiên cứu phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, Mác đã đưa ra dự báo, sự sụp đổ của chủ nghĩa tư bản và sự ra đời của chủ nghĩa cộng sản là một tất yếu khách quan. Trong quá trình đó, giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử là giai cấp lãnh đạo các giai cấp, tầng lớp bị áp bức, bóc lột đấu tranh lật đổ giai cấp tư sản xây dựng chủ nghĩa cộng sản.

Thứ hai, phê phán quan điểm bác bỏ lý luận giai cấp, đấu tranh giai cấp. 

Sau sự kiện chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ, có rất nhiều luận điệu xuyên tạc, bác bỏ lý luận giai cấp và đấu tranh giai cấp. Các nhà tư tưởng tư sản đưa ra những thuật ngữ mới như:  “xã hội siêu công nghiệp”, “các nhà hợp nhất”, “phương tiện hợp nhất”, “siêu đấu tranh”, “ý thức hệ toàn cầu”…  của Alvin Toffler, phái Phrăng Phuốc, “chủ nghĩa Mác mới” ở các nước phương Tây… Họ cho rằng ngày nay không còn đấu tranh giai cấp, không còn chuyên chính vô sản, chỉ còn sự hợp tác, thống nhất, sự tương trợ thuần tuý lẫn nhau… 

Chẳng hạn, quan điểm “Quyết định luận kỹ thuật” mà thực chất là thuyết “Kỹ trị” coi kỹ thuật là yếu tố duy nhất quyết định sự biến đổi từ chế độ xã hội này sang chế độ xã hội khác. Thuyết “Hội tụ” cho rằng, do có sự tác động của cách mạng khoa học - kỹ thuật, chế độ tư bản chủ nghĩa và chế độ xã hội chủ nghĩa sẽ “gặp nhau” ở xã hội công nghiệp thống nhất. 

Trong cuốn Làn sóng thứ ba Alvin Tofler cho rằng, lịch sử phát triển của thế giới là lịch sử của nền văn minh, từ văn minh nông nghiệp đến văn minh công nghiệp và ngày nay loài người đang vào làn sóng của một nền văn minh mới là làn sóng thứ ba. Alvin Tofler nhấn mạnh đến quyền lực tri thức, sức mạnh tri thức thực chất ông đang đề cao vai trò của tầng lớp trí thức trong xã hội, phủ nhận sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân, phủ nhận những mâu thuẫn, xung đột truyền thống, nhất là mâu thuẫn giai cấp.

Samuel P.Huntington (1927 – 2008, là chuyên gia nghiên cứu chính trị Hoa Kỳ), cho rằng, các cuộc xung đột trong lịch sử là do sự xung đột giữa các nền văn minh với nhau, trong đó, các các cuộc xung đột chính được nhắc tới là: giữa Cơ đốc giáo (phương Tây) với các nền văn minh còn lại; giữa phương Tây với Hồi giáo; phương Tây với Trung Quốc; giữa Hồi giáo với những người phi Hồi giáo; giữa các nước láng giềng có nền văn minh khác nhau hay các nhóm văn minh khác nhau trong cùng một nhà nước... Quan điểm này nhằm bác bỏ lý luận mâu thuẫn giai cấp, cách mạng xã hội của chủ nghĩa Mác – Lênin. Bởi lẽ, nguồn gốc sâu xa của các cuộc xung đột trên thế giới gần đây hoàn toàn không phải do sự khác biệt về văn hoá, văn minh, càng không phải là sự khác biệt về tôn giáo. Nguồn gốc thực sự của các cuộc xung đột lớn đó là vấn đề lợi ích (cả kinh tế, chính trị, an ninh, quốc phòng…).

Thứ ba, đối với vấn đề nguồn gốc và bản chất của nhà nước.

Những học thuyết nhà nước xuất hiện trước khi chủ nghĩa Mác - Lênin ra đời thường đưa ra quan niệm thần bí, duy tâm về nhà nước. Ngày nay, các nhà tư tưởng tư sản xuyên tạc một cách tinh vi hơn, che đậy bản chất nhà nước một cách kín đáo hơn. Họ tuyên truyền cho “xã hội siêu giai cấp”, “phi giai cấp”, khẳng định nhà nước tư sản hiện đại là nhà nước dân chủ nhất, ưu việt nhất, là “nhà nước phúc lợi chung”,  đảm bảo phúc lợi cho tất cả mọi người dân... Đi đôi với việc đề cao nhà nước tư sản, họ không ngừng phủ nhận nhà nước xã hội chủ nghĩa, phủ nhận, thậm chí xuyên tạc bản chất dân chủ và tính ưu việt của nhà nước xã hội chủ nghĩa như quan điểm của Hayek trong Đường về nô lệ. 

Mới đây, trong Bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”[3], Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, GS,TS Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “tại các nước tư bản phát triển, các cuộc bầu cử được gọi là “tự do”, “dân chủ” dù có thể thay đổi chính phủ nhưng không thể thay đổi được các thế lực thống trị; đằng sau hệ thống đa đảng trên thực tế vẫn là sự chuyên chế của các tập đoàn tư bản”. “Các phong trào phản kháng xã hội bùng nổ mạnh mẽ tại nhiều nước tư bản phát triển trong thời gian qua càng làm bộc lộ rõ sự thật về bản chất của các thể chế chính trị tư bản chủ nghĩa. Thực tế là các thiết chế dân chủ theo công thức “dân chủ tự do” mà phương Tây ra sức quảng bá, áp đặt lên toàn thế giới không hề bảo đảm để quyền lực thực sự thuộc về nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân - yếu tố bản chất nhất của dân chủ”.

 Ngày này, trước những thắng lợi to lớn của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, “những kẻ dốt nát về mặt lý luận, nhưng lại giàu có về các thủ đoạn” vẫn tiếp tục chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, hòng mưu toan làm chệch hướng xã hội chủ nghĩa, phá hoại thành quả cách mạng. Do vậy, để củng cố nền tảng tư tưởng, lý luận của Đảng thì điều có ý nghĩa đặc biệt quan trọng là những người mácxít phải có bản lĩnh chính trị, dám đấu tranh không khoan nhượng với kẻ thù; không được dao động, mất lập trường, yếu đuối. Mặt khác, phải có khả năng nhận thức đúng những thay đổi của thời đại để nhận diện được các quan điểm sai trái, thù địch và có những thay đổi trong sách lược phù hợp với thực tiễn.  

Buổi sinh hoạt chuyên đề đã tạo ra sự đồng thuận, thống nhất trong nhận thức, quan điểm, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, đảng viên, giảng viên của đơn vị. Đồng thời thống nhất trong các nội dung, phương pháp kỹ năng xử lý các tình huống thực tiễn liên quan đến bảo vệ nền tảng tư tưởng trong quá trình giảng dạy và nghiên cứu lý luận.

Phát biểu bế mạc Hội nghị, PGS,TS Đặng Quang Định chỉ rõ: Có thể khẳng định, thời đại ngày nay vẫn là thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Trong đó, đấu tranh giai cấp vẫn còn tồn tại, thậm chí ở nhiều khía cạnh còn gay gắt và phức tạp hơn. Hiện nay, “trật tự thế giới mới” hình thành ngày càng bộc lộ bản chất giai cấp của chủ nghĩa tư bản. Đó là trật tự bao hàm bạo lực, chiến tranh, áp bức, cường quyền, can thiệp, khủng bố dường như gia tăng hơn. Cho dù chủ nghĩa tư bản làm dịu đi những mâu thuẫn trong lòng nó và chưa cạn kiệt khả năng phát triển, nhưng có thể khẳng định rằng tự bản thân nó đang tạo ra những điều kiện để phủ định chính nó. Điều đó làm cho cuộc đấu tranh vì mục tiêu hoà bình và tiến bộ xã hội càng trở nên khó khăn, phức tạp hơn, nhất là đối với những nước đang đi theo con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội. Mắc sai lầm trong vấn đề này chắc chắn sẽ rơi vào hữu khuynh, gây ra tổn thất to lớn cho cách mạng. Nói cách khác, quan điểm duy vật lịch sử của chủ nghãi Mác – Lênin vẫn hoàn toàn đúng đắn.

PGS,TS Đặng Quang Định yêu cầu các giảng viên lên lớp phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nắm chắn lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, rèn luyện bản lĩnh chính trị để đấu tranh không khoan nhượng với các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới, tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Ðảng trong các bài giảng, bài viết, bài phát biểu trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Nêu cao tinh thần tiên phong, gương mẫu của giảng viên trường Đảng trên mặt đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

--------------

[1] V.I.Lênin (1985), Toàn tập, tập 27, Nxb Tiến Bộ Mátxcơva.
[2]V.I.Lênin, Toàn tập, Nxb. CHính trị quốc gia Sự Thật , Ha.2006, tập 26, tr.68. 
[3]https://nhandan.com.vn/tin-tuc-su-kien/mot-so-van-de-ly-luan-va-thuc-tien-ve-chu-nghia-xa-hoi-va-con-duong-di-len-chu-nghia-xa-hoi-o-viet-nam 646305/?zarsrc=10&utm_source=zalo&utm_medium=zalo&utm_campaign=zalo